Waarom ging Panamarenko op pensioen?

Vorig weekend was een heel speciaal weekend. Het regende en waaide hard aan zee waardoor mijn normale fietstocht met mijn fietsclub letterlijk in het water viel. En ondanks ik me er wel van bewust ben om niet vast te houden aan routines, geef ik toe dat ik aanvankelijk een beetje verloren liep.

Mijn weekends staan in teken van fietsen, wandelen, zwemmen, yoga, breien, lezen, lekker eten en op tijd gaan slapen. Ik probeer echt het weekend te gebruiken om mijn lichaam terug zuiver en krachtig te krijgen voor de week. Zoals ik al vaker heb gezegd, als je ruimte vrij maakt, dan vult dit zich spontaan als je niet begint te wringen, forceren, afdwingen. En zo gebeurde het dat mijn vriendin Christel me belde en me vroeg of ik met haar en haar man samen de tentoonstelling van Panamarenko wilde bezoeken. “En nadien eten we bij jou thuis mosselen”, voegde ze er snel aan toe wetende dat er aan mij geen keukenprinses verloren is gegaan.

Ik pruttelde een beetje tegen en we sloten een compromis: ik doe de boodschappen en haar man zou koken. Ok. Top. Hierin kon ik me vinden en kon mijn lichaam zich terug ontspannen.

Aan mij is ook geen kunstliefhebber verloren gegaan. Straf eigenlijk maar ik kan eerlijk zeggen dat er weinig kunst is dat me kan raken. Ik heb hier geen uitleg voor. Ik kan wel waarderen uiteraard wat Panamarenko allemaal heeft gemaakt maar ik kan me vooral laten raken door het feit dat deze bijzondere man heel zijn leven “geknutseld” en “geëxperimenteerd” heeft (sorry, klinkt misschien een beetje oneerbiedig maar zo bedoel ik het niet) En vanuit zijn eigen wereld, de hele wereld rondom hem geeft geïnspireerd. Dat op zich vind ik ongelooflijk.

“Il faut le faire” om maar eens een Franstalige uitdrukking te gebruiken ipv Engelstalig. Het interview met Panamarenko heeft me veel meer geraakt dan de kunst die hij maakte. Ik vind het enorm boeiend om te luisteren naar de gedachtengang van iemand en dan zeker van een wereldberoemd persoon. Wat heeft die man gedreven om te doen wat hij deed?

Hij kon daar niet echt op antwoorden. Hij is er op een dag gewoon mee gestart. Als kind al fascineerde ruimtevaart, aerodynamica, elektromagnetisme en mechanica hem.

Doordat hij nadacht over techniek en zijn verbeelding liet spreken, inspireerde hij de mensen om dat ook te doen.Experimenteer en ervaar wat kan en wat niet kan en vertrek vanuit je dromen. Hij wilde geen kunst op zich maken. Hij wilde gewoon mensen motiveren om te laten dromen over wat mogelijk is en wat niet mogelijk is. Zonder een resultaat te verwachten en zonder na te streven dat je droom ook werkelijk functioneel kan zijn. Geen enkele van zijn creaties hebben effectief gewerkt.

En dat heeft me enorm geraakt in zijn tentoonstelling. Want wij zijn steeds maar bezig dat alles wat we doen zinvol moet zijn en functioneel en resultaatgericht en productief. En hij werd wereldberoemd met enkel experimenteren met waarvan hij droomde zonder echt te hopen dat zijn creatie ook ooit effectief zou kunnen vliegen. Hoe zot is dat?

Wat me ook raakte in dat interview is dat Panamarenko tot zijn 65ste bij zijn moeder heeft gewoond. En hij herhaalde meermaals dat zijn moeder niks begreep van al zijn experimenten en dat ze zich vaak ergerde aan het lawaai dat zijn kloppen en breken veroorzaakten. Dat vond ik ook merkwaardig. Een man die wereldberoemd werd en toch iets of wat teleurgesteld was over het feit dat zijn moeder hem niet begreep. Terwijl hij over heel de wereld fans had. Daar sprak hij niet over tijdens het interview. Wel over zijn moeder. Deze gevoeligheid raakte mij ook erg. En liet me meer dan ook nog eens beseffen hoe belangrijk wij als ouders voor onze kinderen zijn. En dat onze mening over hen, hen tekent.

Wat mij dan als laatste triggerde, was: hoe komt het dat Panamarenko op pensioen is gegaan? Hierop antwoordde hij: “ik wilde eens iets anders gaan doen”. “Zo een heel leven hetzelfde doen, is ook maar saai”: zei hij. En toen de interviewer de vraag stelde: “wat ben je dan gaan na je pensioen”? Dan antwoordde hij iets zeer merkwaardigs. Hij antwoordde: “niks”. Ik ben gaan proberen “niks” te doen.

Wauw, dit antwoord bezorgde mij kippenvel. Hij citeerde een uitspraak van Oscar Wilde: “to do nothing at all is the most difficult thing in the world, the most difficult and the most intellectual”. En Panamarenko zei: aangezien dit het moeilijkste is wat je kan doen, wilde ik dit proberen. Wel, dit vind ik nu geweldig se. Misschien een rare kronkel van mij. Vele van de creaties die je kon bewonderen, konden in mijn lichaam geen enkele sensatie in beweging zetten. Maar zijn citaat voelde ik resoneren in heel mijn lichaam.

Wat volgde, was zo mogelijk nog interessanter. Want de interviewer vroeg: hoe komt het dat dat zo moeilijk is?

Hij antwoordde hierop:

Langs de ene kant geeft dit rust. Want je hoeft jezelf niet meer te bewijzen. Ergens valt er een last van je schouders. Want hoe je het nu draait of keert: als je iets “maakt”, hoop je steeds dat de mensen het kunnen appreciëren. Dus je geluksgevoel hangt dan sterk af van de waardering van anderen. Niks meer “maken”, bevrijdde me van die druk.

Maar dat betekende dat ik mijn geluk puur in mezelf moest leren terugvinden. Door “niks” te doen. Dus dat voelt dan eerst of je geen identiteit meer hebt. Je betekent niks meer. Ok, mensen kunnen je creaties niet afkeuren, maar de bewondering voor je werk heb je ook niet meer. Je krijgt het gevoel alsof je dus niets meer betekent voor je buitenwereld en hiermee verlies je precies ook een beetje je eigen betekenis. En dat is inderdaad het moeilijkste wat er is. Leren gelukkig zijn met jezelf puur omdat je “BENT” en niet omdat je iets “DOET”. 

Ja, lieve *|FNAME|*. Als je me al langer volgt, dat kan je zeker aanvoelen dat dergelijke uitspraken en inzichten mij tot op mijn bot raken. En dat ik aan alles voel, dat dit inderdaad klopt.

Ik blijf erop hameren dat “gelukkig” zijn, start met ZIJN. 
Dus:
1. Wie BEN je echt?
– Als alle druk naar jouw omgeving wegvalt.
– Als je alle verwachtingen van je ouders en je omgeving laat vallen.
– Als je alle angst voor schaarste (te weinig geld verdienen) laat vallen.
– Als je je angst voor afwijzing in de ogen kijkt en toch doet waarvoor je zo bang bent.
– Als je jezelf volledig gaat omarmen met al je mogelijkheden en talenten en behoeften.

2. Vanuit wie je BENT, kan je dan DOEN. Dit noem ik geïnspireerde acties. Dit zijn acties die gedreven zijn door verlangen. Niet door angst.

3. Van hieruit vloeit “overvloed”. Het “HEBBEN”. Niet enkel geld. Je gaat ook geluk voelen, energie, blijdschap, vreugde, vitaliteit, innerlijke rust, vrede, tevredenheid, voldoening.

4. En dat gaat zooooo overvloedig zijn, dat je in de staat komt van “GEVEN, DELEN” En dit geeft zoooo veel voldoening dat hiermee jouw energetisch potentieel wordt gemaximaliseerd. En zo wordt jouw zelfhelende vermogen van je lichaam geactiveerd. En als je je vitaal, energiek, gezond, veerkrachtig voelt, is alles mogelijk.

Lieve *|FNAME|*, start vandaag nog. Download 1 van mijn ebooks die jouw helpen jouw ware “ik” te vinden. Die zit al in jou. Ergens verscholen onder de druk van wat anderen van je vinden. Te wachten op de tijd dat jij je ware zelf de kans geeft om te ontwaken. Wacht er niet mee. Verwijder het stof. Bevrijd jezelf van de druk. En laat je ware essentie ontwaken. Het is echt de moeite waard. Ik ben ook dit proces aangegaan. Het heeft me zo veel gebracht. Ik kan het iedereen aanraden.

Straal je mee?
Als we allemaal samen stralen, dan wordt de wereld een beetje mooier.
Doe je mee? Vind je ook dat de tijd rijp is om deze wereld een beetje mooier te maken? Wat heb jij de wereld te geven?